Nunspeet: raadsbesluit genegeerd

Foto: College B&W Nunspeet | Nunspeetse Buizerd

Raadsbesluit genegeerd in Nunspeet: een raadsbenoemd burgerlid werd zonder formeel collegebesluit buitenspel gezet. Documenten, notulen en reactie lijsttrekker van VVD Nunspeet laten zien hoe dit de bestuurlijke integriteit raakt

Nunspeet bevindt zich in een bestuurlijke crisis. De voormalige Monumentencommissie staat centraal in dit conflict. Deze commissie heet nu Adviescommissie Omgevingskwaliteit.

De brief die tot escalatie leidde

Op 25 november 2023 stuurden twee burgerleden een brief naar burgemeester Celine Blom. Het betrof de voorzitter van de Monumentencommissie en burgerlid Jan Bakker. Hun klachten richtten zich op verschillende knelpunten. Meerdere malen was vanuit de burgerleden aandacht hiervoor gevraagd in de commissie maar steeds waren er andere redenen waarom de gemeente dit uitstelde.

Uitblijvend beleid voor karakteristieke panden

Sinds 2021 bleef het beleid voor karakteristieke panden uit. Dit stond in hun brief. Waardevolle gebouwen bleven daardoor onbeschermd. Bovendien werden sommige panden zelfs gesloopt.

Verdwenen nieuwsbrief

De nieuwsbrief voor monumenteneigenaren verscheen voor het laatst in december 2021. Deze nieuwsbrief moest eigenaren informeren over subsidies. Ook ging het over beleidswijzigingen en onderhoudsregels. Door het uitblijven misten eigenaren cruciale informatie. Daarom verloor de gemeente een belangrijk instrument voor draagvlak en naleving.

Procedurele zorgen

Daarnaast klaagden de burgerleden over de secretaris van de commissie. Deze ambtenaar werkt voor de gemeente. Zij was echter geen lid van de commissie. Toch had zij volgens hen een passage toegevoegd in een bezwaarzaak. Hierdoor leek het alsof de commissie een standpunt had ingenomen. Dit standpunt was echter nooit besproken. Bovendien zou dit de uitkomst van de procedure kunnen beïnvloeden. Het kon zelfs tot sloop leiden in plaats van behoud van een monument.

Afwijkende adviezen

Verder wezen zij op afwijkingen van adviezen. Dit gebeurde onder meer bij Landgoed De Grote Bunte. De burgerleden beschouwden hun brief als een melding van misstanden.

Ambtelijke reactie op de kritiek

De brief viel slecht bij de ambtenaren. In de schorsingsbrief van 28 maart 2024 werd gesproken van ‘ernstige aantijgingen’. Een reflectiedocument van de gemeente beschreef de brief als ‘een aanval in de rug’.

De timing is opmerkelijk. Op 18 december 2023 zou een gesprek plaatsvinden met de burgemeester. Echter lag er al op 14 december een ambtelijk voorstel klaar. Het doel was de benoemingen van de burgerleden in te trekken. Dit voorstel werd buiten hen om voorbereid. Ook werd het zonder hun medeweten ingediend. Bovendien nam verantwoordelijk wethouder Groothuis (SGP) geen contact op. Hij is portefeuillehouder monumentenzorg. Toch sprak hij hierover niet met de voorzitter of het burgerlid.

Na het gesprek met de burgemeester trad de voorzitter af.

Raadsbevoegdheid omzeild

De gemeenteraad benoemde Jan Bakker op 26 oktober 2023 tot burgerlid. De benoeming gold vanaf 1 januari 2024. Volgens de gemeentelijke verordening is benoeming een exclusieve raadsbevoegdheid. Het college of de burgemeester heeft hierin geen rol.

Desondanks schortte burgemeester Blom de benoeming op. Dit gebeurde per e-mail van 21 december 2023. Op 28 maart 2024 volgde een brief van het college. Daarin stond dat zijn benoeming niet werd geëffectueerd. Hij was feitelijk geschorst.

Juridische tegenstrijdigheid

Dit creëerde een juridisch probleem. Een raadsbenoeming hoeft niet door het college te worden geëffectueerd. Die is direct geldig. Als de benoeming volgens het college niet tot stand was gekomen, kon Bakker ook niet worden geschorst. Als hij wél commissielid was, dan had het college hem alleen kunnen schorsen met een formeel besluit en deugdelijke motivering.

De opgevraagde stukken tonen aan dat beide ontbraken. De brief bevatte geen concrete redenen. Ook ontbrak de termijn van schorsing. Daarnaast was er geen mogelijkheid om bezwaar aan te tekenen. Bovendien verwees de brief niet naar een formeel collegebesluit want dat was niet genomen.

Structurele uitsluiting

De notulen van de vergaderingen van de Monumentencommissie uit 2024 en 2025 vermelden telkens hetzelfde. ‘Jan Bakker zal niet deelnemen aan de vergadering.’ Zijn raadsbenoeming werd in de praktijk structureel buiten werking gesteld. Terwijl hij formeel benoemd was.

Onbewezen aantijging als schorsingsgrond

De stukken tonen aan dat de schorsing o.a. steunde op een vermeende uitspraak. Deze zou de voorzitter hebben gedaan tijdens een informatiebijeenkomst over Landgoed De Grote Bunte. Volgens de gemeente zou hij daar het college publiekelijk ter verantwoording hebben geroepen.

Meerdere aanwezigen bevestigen echter dat deze uitspraak nooit is gedaan. Ook de destijds aanwezige journalist van De Stentor bevestigt dit. Hun getuigenissen en journalistieke aantekeningen tonen aan dat de bewering onterecht was. Toch werd deze onbewezen aantijging en het gegeven dat deze vermeende uitspraak gedaan was door de voorzitter en niet door Bakker, gebruikt voor de schorsing van Bakker.

Nieuwsbrief blijft uitgesteld

De vergaderverslagen van de Monumentencommissie tonen een patroon. De publicatie van de nieuwsbrief schoof telkens op. Eerst naar medio 2024. Daarna naar het najaar. Uiteindelijk naar het voorjaar 2025.

Te late jaarverslagen

Ook de jaarverslagen kwamen te laat. Dit blijkt ook uit de vergaderverslagen. Normaal moeten die vóór 1 april klaar zijn voor wethouder Groothuis. Hij gebruikt ze bij het opstellen van de programmabegroting. Ook dienen ze voor verantwoording richting de raad. Door de vertraging kon de raad de wethouder niet tijdig controleren. Daarom verloren de verslagen hun waarde voor nieuwe besluiten.

Beleid karakteristieke panden

Het beleidskader voor karakteristieke panden schoof sinds 2021 steeds op, melden de vergaderverslagen. In juni 2024 kwam er een plan van aanpak. Echter werd de selectie opnieuw vooruitgeschoven. Het college stelde dat er eerst weer een in Nunspeet wonend burgerlid moest zijn. Karakteristieke panden bleven daardoor jarenlang onbeschermd en liepen het risico om te worden gesloopt.

Beperkte transparantie

Onderzoeksjournalist Sandra Bonestroo stelde herhaaldelijk vragen aan de gemeente. Ze kreeg echter weinig tot geen inhoudelijke antwoorden. De gemeente verwees naar eerdere stukken. Ook gaf zij geen antwoord op specifieke vragen. Kernaspecten bleven onbesproken. Dit staat op gespannen voet met het gemeentelijke principe van openheid en transparantie.

Klokkenluiders niet als zodanig behandeld

Ruim anderhalf jaar na de eerste melding staat het burgerlid nog steeds buitenspel. De klachtenbrief van 25 november 2023 werd door de gemeente later weggezet als persoonlijke opvattingen van de burgerleden.

Uit de stukken blijkt echter dat hun klachten feitelijke tekortkomingen betroffen: uitblijvend beleid, te late jaarverslagen, een verdwenen nieuwsbrief en een foutieve procedure door de secretaris.

De gemeente kwalificeerde hun brief anders. Het waren ‘im- en expliciete beschuldigingen’ met een ‘behoorlijke impact’ op ambtenaren. Er werd echter niet gekozen voor zorgvuldige behandeling van de klachten.

Volgens de ‘(Klokkenluiders)Regeling melden vermoeden misstand en inbreuk op Unierecht 2024’ van de gemeente Nunspeet vallen ook commissieleden die werkzaamheden voor de gemeente verrichten onder deze bescherming. Hun melding -hoe persoonlijk ook geformuleerd- had dus als klokkenluidersmelding behandeld moeten worden.

Geen klokkenluidersprocedure

De burgemeester koos niet voor een traject onder de klokkenluidersregeling. Deze had juist bescherming en intern onderzoek moeten bieden. In plaats daarvan volgden opschorting en schorsing. Dit gebeurde zonder duidelijke juridische basis. De melders werden niet gezien als klokkenluiders. Zij werden behandeld als tegenstanders. Jan Bakker verzet zich daartegen en vraagt inmiddels om rehabilitatie. Maandag 1 september spreekt hij in tijdens de beeldvormende raadsbijeenkomst. Deze is vanaf 19.30 uur live te volgen via de website van de gemeente.

Kritiek weggedrukt, vertrouwen beschadigd

Kritiek wordt vaker weggedrukt in plaats van serieus onderzocht. Daardoor ontstaat een vertrouwenscrisis binnen het bestuur van Nunspeet. Er rijst ook onzekerheid over hoe veilig het voor burgers is om misstanden te melden.

Deze situatie veroorzaakt zorgen over de transparantie en professionele en kundige werkwijze van de gemeente Nunspeet omdat het reflectiedocument van de gemeente vraagtekens plaatst bij de zorgvuldigheid en juridische houdbaarheid van haar eigen handelen.

De kwestie roept diverse vragen op, vooral over democratische controle en openheid. Daarnaast speelt de wijze waarop kritische inwoners worden behandeld binnen de lokale bestuurspraktijk.