Bestuurlijke crisis in Nunspeet houdt aan. Gemeenteraad faalt in controlerende rol terwijl wethouder duidelijke antwoorden ontwijkt

Foto: Burgemeester Céline Blom | Nunspeetse Buizerd

De gemeente Nunspeet kampt met een bestuurlijke crisis. De schorsing van burgerlid Jan Bakker bij de Monumentencommissie leidt tot wantrouwen. De gemeenteraad vulde haar controlerende rol tot nu toe onvoldoende in en wethouder Groothuis (SGP) ontweek fundamentele vragen.

Raad slecht voorbereid op beeldvormende vergadering

Tijdens de beeldvormende vergadering van 1 september jl. bleek de raad niet goed voorbereid. Inspreker Jan Bakker wees erop dat raadsleden maar ook verantwoordelijk wethouder Groothuis, de stukken nauwelijks hadden gelezen. Daarop bleef de inhoudelijke discussie achterwege.

De Nunspeetse Buizerd had eerder scherpe vragen gesteld over de juridische basis van de schorsing, het ontbreken van een formeel collegebesluit en het passeren van de raad. De raad was hiervan op de hoogte. Toch kwamen deze vragen nauwelijks of niet aan bod wat erop wijst dat de raad haar kerntaak, controle, onvoldoende heeft ingevuld.

Wethouder ontwijkt vragen

Wethouder Groothuis gaf ontwijkende antwoorden en gebruikte vage formuleringen zoals “op dit moment niet scherp”, “als ik het nu uit mijn hoofd doe” en “lastig om uit de losse pols dingen te zeggen”. Hij noemde het “complex” en zei zaken “niet precies in gedachten” te hebben. Hij verwees naar het reflectiedocument maar gaf geen nieuwe informatie of duidelijke onderbouwing. Juist in deze fase hoort het college openheid te geven. Het ontbreken daarvan schaadt het vertrouwen.

Prematuur standpunt SGP en Gemeentebelang

Opvallend was de reactie van fractievoorzitter Harm Jan Polinder van de SGP. Hij sprak in de wij-vorm, namens de commissie Algemeen Bestuur. Zijn woorden waren: “In de commissievergadering gaan wij hier als commissie ook geen scherprechter in kunnen spelen dus zou mijn oproep zijn aan zowel college als inspreker: ga uit die confrontatie en drink een goede bak koffie met elkaar.”

Door deze uitspraak nam Polinder echter al wél een standpunt in, nog vóór de commissie Algemeen Bestuur de kans had gehad zich te beraden. Martin Mol van Gemeentebelang schaarde zich direct achter deze lijn. Daarmee hadden de twee grootste partijen de toon al gezet terwijl het BOB-vergadermodel (Beeldvorming, Oordeelsvorming en Besluitvorming) juist voorschrijft dat de beeldvormende fase bedoeld is om informatie te verzamelen en nog geen oordeel te vellen.

Het woord scherprechter betekent in deze context dat de commissie niet degene is die een definitief oordeel moet vellen. Die bevoegdheid ligt bij de gemeenteraad in de besluitvormende fase.

Samenwerking SGP en Gemeentebelang bepaalt koers van de raad

SGP en Gemeentebelang vormen samen de meerderheid in de raad en bepalen daarmee grotendeels de koers. In deze kwestie traden beide fracties eensgezind op. Dat legt veel gewicht bij hun samenwerking en beperkt de ruimte voor andere partijen om invloed uit te oefenen.

Juridische twijfel over schorsing Bakker

Het reflectiedocument van de gemeente noemt dat de schorsing mogelijk niet juridisch houdbaar is. Omdat fractievoorzitter Pieter-Jan van Rossen als voorzitter van de vergadering optrad, stelde Martin Mol enkele verduidelijkingsvragen namens hem. Mol vroeg waarom ondanks deze twijfel de maatregel nog steeds geldt en of de schorsing niet onwenselijk is.

Wethouder Groothuis bevestigde dat er twijfel bestond en dat extern juridisch advies was ingewonnen. Dat advies is alleen gedeeld met de raadsleden maar blijft geheim voor Bakker en de inwoners. Bakker is ook niet benaderd voor wederhoor in dit juridisch onderzoek. Juist dat vergroot de onzekerheid over de rechtmatigheid van de maatregel en roept vragen op over transparantie.

Ondanks of dankzij dit juridisch advies, gaf Groothuis geen helder antwoord op de kernvraag van Mol: of de schorsing daadwerkelijk juridisch onwenselijk is en waarom deze ondanks de twijfel toch werd aangehouden. Daarmee bleef de centrale kwestie onduidelijk.

Raad laat kansen liggen in controle

De raad had de kans om kritische vragen te stellen maar deed dit nauwelijks. Er werd niet doorgevraagd naar een formeel collegebesluit, juridische basis of de rol van de raad. Ook de burgemeester werd niet bevraagd over haar rol bij de schorsing. De beperkte voorbereiding en dossierkennis van raadsleden, samen met het bagatelliseren van het conflict door het drinken van een kopje koffie, wijzen op een politieke cultuur waarin confrontatie wordt vermeden.

Verdwijnende scheidslijn tussen raad en college

Het raadsbreed akkoord waarbij iedere partij een wethouder heeft in Nunspeet, vervaagt de scheidslijn tussen raad en college. Het gebrek aan klassieke oppositie en terughoudendheid bij het bevragen van eigen wethouders ondermijnt de controlerende taak van de raad.

Bagatellisering ondermijnt vertrouwen

Door essentiële kwesties onbesproken te laten en het conflict te bagatelliseren, heeft de raad haar controlerende taak onvoldoende uitgevoerd. In werkelijkheid gaat het om openheid en de plicht van de gemeente Nunspeet om zich aan eigen beleid, verordeningen en wet- en regelgeving te houden en daarmee het vertrouwen in het openbaar bestuur te waarborgen.

De komende oordeelsvormende commissievergadering Algemeen Bestuur van 11 september en de besluitvormende raadsvergadering van 25 september zullen moeten uitwijzen of de raad bereid is haar rol alsnog volledig en correct op te pakken.

“Dat doet wat met een mens”

In een schriftelijke nabrander na de vergadering stelt Bakker dat Groothuis onwaarheden sprak over zijn aanwezigheid bij commissievergaderingen en dat het zogenoemde mediationtraject nooit serieus van de grond kwam. Nog belangrijker: hij benadrukte dat hij tot op heden niet weet welke klachten tegen hem zijn ingediend terwijl die wel als “ernstig” zijn bestempeld en gebruikt voor zijn schorsing. Ook en vooral door de burgemeester. Dat raakt hem diep: “Dat doet wat met een mens!” schrijft hij. Al bijna twee jaar verkeert hij in onzekerheid zonder te weten waarvan hij eigenlijk wordt beschuldigd.